Blog - Şubat 12, 2023

DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, dikkat, konsantrasyon, hareketlilik ve dürtüsellik alanlarında yaşanan problemlerle açığa çıkan nörogelişimsel bozukluklardan biridir. Çocukluk çağından başlayıp ergenlik ve yetişkinlikte de devam eden bir süreçtir. Tedavi ile de yarar gören hastalıklardan bir tanesidir. DEHB beyinde dopamin hormonunun yetersiz işlevi söz konusu, hangi bölgede yetersiz işliyorsa o bölgede problem gözlenmektedir. Bazı çocuklarda dürtüsellik bazı çocuklarda duygu düzenleyememe durumu görülmektedir. DEHB’li çocukların normal gelişim gösteren çocuklara oranla dikkat süreleri daha kısadır. Normal gelişim gösteren çocukların dikkat süreleri ; 3-4 aylarda en az 5 sn 8-10 aylarda en az 30 sn 1-2 yaşlarda en az 2 dakika 3-4 yaşlarda en az 5 dakika 5-6 yaşlarda en az 10-15 dakika 7 yaşında en az 20 dakika olmalıdır. DEHB’nin çocuklukta belirtileri şu şekildedir; Dikkatsizlik; dikkatlerini bir noktada toplayamazlar, örneğin derslerde okuma etkinliklerinde sıra ona geldiğinde hiçbir zaman doğru yeri bulamaz. Eşya ve oyuncakları sık sık kaybederler, verilen sorumluluk ve görevleri unutma gibi belirtilerle dikkat problemi olduğunu işaret etmektedirler. Hareketlilik; bu çocuklar “dur-düşün-hareket et” mekanizmasında sorunlar yaşarlar bu sebeple tehlikenin farkına varmadan davranışın sonunu düşünmeden hareket ederler. Her hareketli çocuk DEHB tanısı almaz fakat bu çocuklarda yaşıtlarına oranla hareketliliğin fazla olduğu ve bu durumun evde, okulda, arkadaş ortamında kişinin D İ K K A T E K S İ K L İ Ğ İ V E H İ P E R A K T İ V İ T E B O Z U K L U Ğ U   DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU İşlevselliğini azaltarak çevresinde sorun oluşturduğu durumlarda dikkate alınmalıdır. Dürtüsellik; Dürtüselliğin yoğun olduğu çocuklarda sıra bekleyememe, sorulan soru bitmeden cevap verme, başkalarının sözünü kesme, aklına geleni hemen yapma gibi davranışlarla karakterizedir.; DEHB’li çocukların beslendiği temel duygu hazdır. Haz duydukları herhangi bir şeyle saatlerce ilgilenebilirler. Örneğin; saatlerce bilgisayar oyunu oynayan çocuklar dikkatlerini ayırmadan oyunu oynayabilirler. Bu durumda dikkat eksikliği görülmez. Bu durum ebeveynleri yanıltmamalıdır. Her dikkat eksikliği olan çocukta hiperaktivite görülmez. Hiperaktivite görülmediği gibi bu kişiler çok durgun sakin ve kaygılı olabilirler. Dikkat eksikliği olan çocuğun hiperaktivite de olduğu yanılgısı ebeveynlerin tedaviye geç başvurmalarına sebep olmaktadır.  Ebeveynler neler yapabilir? DEHB’li çocuklar okulda, evde, dışarıda çok zorlu davranışlar sergileyebilirler. Bu tür çocuklar hızla giden arabalar gibidir bu nedenle frene ihtiyaçları vardır. Ebeveynlerin bu tür durumlarda yapması gereken en önemli şey çocuğa sınır koymalıdır. Çocukların sınır ve disipline ihtiyacı vardır. Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktiviteler yapılabilir. Basit yönergeler verilmelidir. Bu durum sakince ve açıklayıcı ifadelerle olmalıdır. Basketbol, futbol, yüzme gibi enerjisini harcayabileceği aktiviteler sunulmalı ve bunlar için zaman tanınmalıdır. Bu tür davranışların her alanda işlevselliği azalttığı durumlarda bir uzmana danışılmalıdır. PSİKOLOG AMİNE MİRZEOĞLU